- ауыз үй
- зат. сөйл.Сырттан кіріп келгендегі алғашқы бөлме. Қазақ құрылысшылары үй салғанда оны ең алдымен жоспарлап, бөліп алады. Бұл үшін арқан керіп, кірпішті соның бойымен қалайды. Бөлмелердің аз-көптігі әрбір шаруаның қабілетіне, мүмкіндігіне қарай болған. Бірақ суық жақта ең әлсіз шаруаның өзі 2 бөлмелі үй, оған қосымша шағын қорасалуды міндететкен. Сол 2 бөлмелі үйдің алдыңғысы — ауыз үй, артқысы — төр үй болып есептеледі. Орташа ауқатты шаруалардың үйінде бөлмелері 3-тен кем болмаған: мәселен, ас үй (не қазандық), ауыз үй, төр үй. Ауқатты шаруалар бұған қонақ үй мен балалар жататын үйді қосып, бөлменің санын 5—6-ға жеткізген. Кедей шаруаларда жеке ас үй не қазандық болмаған. Асты ауыз үйде пісіріп, азық-түлікті, ыдыс-аяқты осында ұстаған. Кей жылдары ауыз үйде ерте туған төлді (қозы, лақ, бұзау) ұстайтын болған. Орта шаруалар мен ауқатты бай-лар төлді арнайы салынған жылы үйде ұстаған.
Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.