ауыз үй

ауыз үй
зат. сөйл.
Сырттан кіріп келгендегі алғашқы бөлме. Қазақ құрылысшылары үй салғанда оны ең алдымен жоспарлап, бөліп алады. Бұл үшін арқан керіп, кірпішті соның бойымен қалайды. Бөлмелердің аз-көптігі әрбір шаруаның қабілетіне, мүмкіндігіне қарай болған. Бірақ суық жақта ең әлсіз шаруаның өзі 2 бөлмелі үй, оған қосымша шағын қорасалуды міндететкен. Сол 2 бөлмелі үйдің алдыңғысы — ауыз үй, артқысы — төр үй болып есептеледі. Орташа ауқатты шаруалардың үйінде бөлмелері 3-тен кем болмаған: мәселен, ас үй (не қазандық), ауыз үй, төр үй. Ауқатты шаруалар бұған қонақ үй мен балалар жататын үйді қосып, бөлменің санын 5—6-ға жеткізген. Кедей шаруаларда жеке ас үй не қазандық болмаған. Асты ауыз үйде пісіріп, азық-түлікті, ыдыс-аяқты осында ұстаған. Кей жылдары ауыз үйде ерте туған төлді (қозы, лақ, бұзау) ұстайтын болған. Орта шаруалар мен ауқатты бай-лар төлді арнайы салынған жылы үйде ұстаған.

Қуралұлы А. Қазақ дәстүрлі медениетінің энциклопедиялық сөздігі.— Алматы: «Сездік-Словарь» . 2007.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Смотреть что такое "ауыз үй" в других словарях:

  • ауыз — Аузы кебістей болды. Аузы ыржиды, мәз болды. Мұрны біздей сүйірлене, ұрты суала, а у з ы к е б і с т е й б о п ыржия, иегі имие қалыпты (І. Есенберлин, Шығ. Жин., 1, 39). Аузы кепердей болды [аузын кепердей қылды]. жерг. Қатты шөлдеді, таңдайы… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • ауыз бөлме — Үйдегі кіре беріс бөлме; ауыз үй …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • ауыз алу — (Рес., Сарат.) ауыз тию. Тамақ жерде алдымен қарт кісі а у ы з а л д ы (Рес., Сарат.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ауыз бірлену — Қ орда., Арал) ауыз бірлесу. Сыздық Жақанмен а у ы з б і р л е н і п, Жақыпқа қарсы тұрды Қ орда., Арал) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ауыз там — (Шымк.: Түлк., Сайр.) ауыз үй. А у ы з т а м д а тамақ пісіреді (Шымк., Түлк.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ауызға уақып болу — (ҚХР) ауызға ие болу, абайлап сөйлеу …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ауыз су — Ішуге жарайтын тұщы су …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • қауыз — зат. Астық дәнінің қауызы …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • ауыз — (Жамб., Шу) арықтарға су жіберетін жер, жол. Арықтың а у з ы н кеңірек аш (Жамб., Шу) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ауыз от — (Көкш., Қ ту; Ақт., Ойыл) ертедегі салық түрі. Бұрынғы кезде жерге мал жайылғаны үшін а у ы з о т алатын (Көкш., Қ ту) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»